TAPROBANE

TAPROBANE

ZEILAN, teste Fo. Barriô cum Varrerio, insul. magna maris Indici intra Gengem contra Cory promontor. (non Sumatra, ut Mercator ait, longe in ortum distans, cum Ptol. illam apud Cory promontor. Indiae citerioris describat) cuius ambitus 2000. mill. pass. esse traditur. Lucet ibi Canopus, sidus clarum et amplissimum. Homines corporum magnitudine alios antecellunt, caeruleis oculis, atroci visu, terrific1o sonô vocis. Montem habent Pico d' Adam celsissimum, in quo Adamus conditus creditur, eiusque vestigia rupi impressa et sacellô iam tecta, ostendi solent. Incolae plurimi ad extremam senectutem perveniunt, ultra 100. annos vitam extendentes, cuius causam Saarius in masticatione certae alicuius radicis, alii melius in aromatico odore, quô Insula donata est, sitam putant. Nascuntur in ea berylli et hyacinthi, ut Ptol. refert l. 6. Item aurum et argentum, et marmor testudini simile; praeterea gemmae et margaritae praecipuae bonitatis, maiores, quam in India, teste Capellâ) inprimis apud Palaegones populos sicuti apud Perimnlam, et alia Indiae loca: sed laudatissimae in Tyla, insula sinus Persici, teste Pliniô, l. 9. c. 35. sunt. Apud eos annona numquam augetur, neque sunt fora, aut lites. Herculem colunt Populus regem eligit, senectâ, clementiâque venerandum, et liberos non habentem. Et si postea gignit, abdicant, ne fiat hereditarium regnum. Dionysius, v. 591.

Κεῖθεν δὲ ςρεφθεὶς, νοτίης προπάροιθε κολώνης,

Α᾿ιψά γε Κωλιάδος μεγάλην ἐπὶ νῆσον ἵκοιο,

Μητέρα Ταπροβάνην Α᾿Ϛιηγενέων ἐλεφάντων

Αὕτη δ᾿ εὐρυτάτη μέγεθος πέλει

Haec insula olim Σιμούνδους (vel πάλαι Σιμούνδου) dicta est, teste Ptol. ipsius vero aetate Σαλικὴ et eius incolae Σάλαι. Sic enim ille: Ταπροβάνη, ἥτις ἐκαλεῖτο πάλαι Σιμούνδου, νῦν δὲ Σαλικὴ, καὶ οἰ κατέχοντες αὐτὴν κοινῶς Σάλαι. Eadem etiam habet Steph. de urb. uti etiam Marc. Heracleota, et Peripli auctor; nisi quod hi duo ΠαλαιϚιμούνδου habent, ubi Ptol. et Steph. divisis vocabulis πάλαι Σιμούνδου. Sane Plinius Palaesimundi fluvii cum oppido cognomine in. Taprobana meminit a quo insulam denominatam verisimile fit. Unde satis probabiliter contendit Salmasius, in ceteris etiam. ΠαλαιϚιμούνδου legendum. A Σαλικὴ autem vel Σάλη Seilan, vel Zeilan deduci videtur. Quod autem Dionysius Taprobanen elephantis abundare ait, idem est quod apud alios auctores traditur. Solinus, c. 56. ex Plinio: Elephantis repleta est maioribus multo quam fert India. Alexander Lychnus apud Stephanum,

Θηρονόμων πέπληθεν ἐυῤῥίνων ἐλεφάντων.

Aelian. Hist. Animal. l. 16. c. 18. ubi de hâc insulâ: ἔχει δὲ καὶ νομὰς ἐλεφάντων πολλῶν καὶ μεγίςων, etc. Tzetzes, Chil. 8. Hist. 213.

Η῾ Ταπροβάνη τῶ Ινδῶν νῆσός ἐςι μεγίςην

Ε᾿ν ταύτῃ καὶ ἐλέφαντες, etc.

Huius insulae meminit quoque Ovid. Pont. l. 1. El. 5. v. 79.

Quid tibi si calidâ, prosit, laudêre Syene,

Aut ubi Taprobanen Indica cingit aqua?

Nomen eius quod attinet, Taprobane Bocharto est Taph Parvan, i. e. litus Parvan, seu Parvain, quod facit Solomonis Ophir; vide sis doctissimum auctorem Geogr. p. 768. Lloydius. Baudrando Taprobana; hodie Ceylan, seu etiam Ceylon quibusdam, insula est ampla Asiae et Indiae intra Gangem, in mari Indico et in ora sinus Gangetici prope promontorium Commarium et partem Australem peninsulae Indiae cis Gangem, a qua tantum dirimitur fretô Manaar dictô 60. mill. pass. In ea sunt septem regna, nempe Candea, totius insulae praecipuum, Batecala, Iala, Iafanapatan, Ceitavaca, Chilao, et Trinquilemale. Dicitur autem Temarisin incolis, i. e. terra delitiarum; et eius circuitus est 650. mill. pass. circiter. Subest propriis Regibus: sed in eius ora occidentali Holandi habent Columbum et aliquot alias arces munitas. Dicitur ab Arabibus Zeylan Dive, i. e. Ceylanum insula; estque felici aromatum proventu nobilis. Cinnamomi in primis feracissima, quo fit, ut e loginquo suavissimum odorem spiret: quem advenae ad tertium et amplius milliare in mari iam sentiunt. Sed plurimae insulae sunt ipsâ maiores in toto orbe terrarum nempe Albion, Madagascaria seu Delphina, Iava, Sumatra, Bornei insula, Celebum insula, Manilla seu Lussonia, Mindanoa, Iaponia, Issandia, Terra Nova, Hispaniola, Cuba, California, et Terra Ignium, cum aliquot aliis: Idcirco inter maximas non est censenda, nec inter insulas primum locum tenet, quidquid de ea dixerint antiqui. Quid inter Portugallos et Belgas huius Insulae causâ gestum fit, lare prosequitur Ioh. Iac. Saarius in Itinerar. cui adde Georg. Spilbergii Itiner. Coeterum, ut et hoc addam, ante Alexandrum M. vel nomine tenus ignota fuit, demum per Praefectos eius patefacta, Onesicritum et Nearchum. Postea, cum Romanos, cum Annii Plocami liberto, in Insulam suam tempestate fortuito delatos, hospitaliter excepissent incolae, ibi Libertus hic sex mensium alloquiô imbutus, cum Rege comm unicavit, qui et amicitiâ Caesaris ac Romanorum expetitâ legatos cum iis ad pacem petendam misit, principe eorum Rachiâ, uti docet Plin. l. 6. c. 22. A' quo tempore Romani Negotiatores eo commeare coepêre etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1111. et seqq. et supra ubi de Indica navigatione.

Taprobanae insulae urbes praecipuae:

Baticala, Batecala. Candea, Candia seu Candy, insulae primaria. Cetavaca, Ceitavaca. Chilaum, Chilao. Columbum, Colombo. Gallum, Galo, seu Punta Galo. Iafanapatanum, Fafanapatan. Iala, Iala. Trinquilemala, Trinquilemale.